Gölhisar’da Suyun Bin Yıllık Yolculuğu

İlçemiz Gölhisar ve Ağlasun ilçesinde yer alan, antik çağlardan günümüze kadar kesintisiz su akıtan tarihi çeşmeler, hem bilim dünyasının hem de yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmeye devam ediyor. Kibyra Antik Kenti'ndeki Yuvarlak Planlı Çeşme ile Sagalassos Antik Kenti'ndeki Antoninler Çeşmesi, orijinal su kaynaklarından beslenerek hâlâ çalışır durumda olan, Türkiye'de tek ve benzeri olmayan iki önemli antik yapı olarak öne çıkıyor. Bu iki eşsiz yapı, yalnızca Burdur'un değil, Türkiye'nin de antik mirası açısından son derece önemli bir yere sahip bulunuyor. Antik dönemde yapılan su mühendisliğinin ulaştığı yüksek seviyeyi  açıkça  gözler önüne seren bu  çeşmeler, binlerce yıl önce inşa  edilmelerine rağmen hâlâ su ile buluşabiliyor olmasıyla bilim insanlarını da şaşkına çeviriyor. Her iki çeşmede de, yüzlerce yıl önce yapılan su kanallarının izleri modern teknolojiyle desteklenerek aslına uygun bir şekilde restore edildi. Böylece antik çağda kullanılan su yolları yeniden canlandırıldı ve antik dönemin mühendislik zekâsı adeta günümüze taşınmış oldu.

İlçemizde bulunan Kibyra Antik Kenti'nde yer alan Yuvarlak Planlı Çeşme, 2016 yılında gerçekleştirilen kazı çalışmaları sırasında tamamen yıkılmış ve yalnızca temel izleri kalan bir yapı olarak gün yüzüne çıkarılmıştı. O dönemden itibaren Kültür ve Turizm Bakanlığı koordinesinde, uzman arkeologlar, restoratörler ve sanat tarihçilerinden oluşan ekipler tarafından titiz bir çalışma yürütüldü. 2022 yılının Ağustos ayında başlatılan kapsamlı restorasyon çalışmaları sonucunda çeşme, antik dönemdeki formuna uygun şekilde yeniden ayağa kaldırıldı. 2023 yılında ise en dikkat çekici aşamaya geçilerek, çeşmeye antik çağda kullanılan orijinal kaynağından su getirilerek yeniden akması sağlandı. Bu gelişme, özellikle Kibyra'yı ziyaret eden turistler için büyük bir sürpriz ve hayranlık vesilesi oldu.

Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Kibyra Antik Kenti Kazı Başkanı Prof. Dr. Şükrü Özüdoğru, her iki çeşmenin de Türkiye çapında benzersiz olduğunu vurgulayarak şu açıklamalarda bulundu: "Kibyra ve Sagalassos'taki bu iki çeşme, Türkiye'de antik dönemdeki orijinal su kaynaklarından beslenerek çalıştırılan tek örneklerdir. Bu durum Burdur'umuzun kültürel zenginliğini ortaya koyan çok önemli bir göstergedir. Bu eserler sadece arkeolojik değil, aynı zamanda yaşayan miras örnekleridir." Özüdoğru ayrıca Kibyra'da 2006 yılından bu yana yürütülen kazılarda çok sayıda önemli yapının ortaya çıkarıldığını, her yıl yeni bulgularla antik kentin değerinin daha da arttığını belirtti.

Kibyra Antik Kenti denildiğinde akla gelen en önemli eserlerden biri olan Medusa Mozaiği, son yıllarda antik kentin tanıtımında önemli bir faktör olurken, Yuvarlak Planlı Çeşme de bu sembollerin arasına girmeye başladı. Özellikle sosyal medya ve turizm platformlarında paylaşılan görüntülerle, Kibyra'nın çok daha geniş kitlelere ulaştığını belirten Özüdoğru, şu ifadeleri kullandı: "Restorasyon çalışmalarından sonra Kibyra'ya olan ilgi katlanarak arttı. Son ölçümlerimize göre ziyaretçi sayımız yaklaşık 10 kat artmış durumda. Bu da demek oluyor ki Gölhisar'ımız artık sadece yerel ölçekte değil, ulusal ve uluslararası alanda da adından söz ettiriyor."

Yetkililer, bu antik çeşmelerin ve tarihi yapıların sadece bugünün değil, gelecek kuşakların da görmesi ve tanıması için korunmasının büyük önem taşıdığına dikkat çekiyor. Bu doğrultuda; Kibyra ve Sagalassos antik kentlerinde yürütülen kazı, restorasyon ve çevre düzenleme çalışmalarının önümüzdeki yıllarda da artarak devam edeceği belirtiliyor. Burdur'un binlerce yıllık tarihine tanıklık eden bu eşsiz eserler, geçmişle bugünü buluşturarak kente hem kültürel kimlik hem de turistik değer kaz